W odpowiedzi na negatywną opinię projektu uchwały w sprawie przyjęcia Obywatelskiego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży w Radomiu Wiceprezydenta Miasta Radomia Jerzego Zawodnika (ZS.II.8030.5.11.2022.JL) – z którą trudno nam się zgodzić – publikujemy nasze stanowisko w tej sprawie.
Pełna treść negatywnej opinii Prezydenta Zawodnika:
Szanowny Panie Prezydencie,
Zwrócił Pan uwagę w swoim piśmie, że „problem zaburzeń psychicznych oraz szeroko pojętego zdrowia psychicznego staje się szczególnie istotny w ostatnich latach” oraz, że Gmina Miasta Radomia „wspiera wszelkie działania zmierzające do przeciwdziałania tego zjawiska”. W związku z powyższym – oraz na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112 poz. 1198, z późn. zm.) zwracamy się z prośbą o udostępnienie informacji w następującym zakresie:
- Czy zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2022 poz. 2561), Gmina Miasta Radomia opracowała i realizuje jakikolwiek program profilaktyki, ukierunkowany na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży? Jeśli tak, prosimy o wskazanie w/w programu i ocenę jego efektywności.
- Jaka jest ocena samorządu w sprawie realizacji Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2108 – 2022, przyjętego Uchwałą Nr 580/2017 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 27 listopada 2017 roku? Prosimy o udostępnienie informacji na temat oceny efektywności w poszczególnych latach trwania Programu. Czy Program spełnił cele w nim zawarte? Czy Gmina jest zadowolona z efektów wdrożenia Programu? Dlaczego dotychczas nigdy nie powstał podobny program, skierowany wyłącznie do dzieci i młodzieży?
- Jakie Gmina Miasta Radomia podjęła konkretne działania związane z ogromnym, blisko 77% wzrostem prób samobójczych wśród nastolatków zaobserwowanym w całej Polsce na przełomie 2020 i 2021 roku? Czy Gmina Miasta Radomia planuje podjęcie jakichś działań w związku z kolejnym, “rekordowym” pod kątem liczby prób samobójczych rokiem 2022?
- Czy jakikolwiek przedstawiciel Urzędu Miasta – pomimo wysyłanych przez nas zaproszeń – wziął udział w pracach zespołu Obywatelskiego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży, który jest przedmiotem niniejszego pisma?
- Skoro Gmina Miasta Radomia – jak Pan pisze „wspiera wszelkie działania zmierzające do przeciwdziałania temu zjawisku” – to dlaczego – jako organ prowadzący placówki oświatowe – dopuściła do sytuacji, w której w niektórych szkołach nie jest zatrudniony psycholog w pełnym wymiarze czasu pracy?
- Czy nie uważa Pan także za zasadne objęcia działaniami profilaktycznymi w szkole dzieci w ramach lub w zastępstwie zajęć z wychowania fizycznego i podważa Pan obowiązek do realizacji takich działań? Chcemy zaznaczyć, że tak jak Pan wskazał, treści nauczania na poszczególnych przedmiotach wyznacza dla szkół podstawa programowa, jednak realizacja tej podstawy zależy od inicjatywy i możliwości danej placówki oświatowej. Organ prowadzący, jakim w przypadku większości radomskich szkół jest Gmina Miasta Radomia, ma obowiązek zapewnić odpowiednie warunki do realizacji podstawy programowej zarówno z zajęć danego przedmiotu podobnie jak do realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego. Treści dotyczące zdrowia i postaw prozdrowotnych z kształcenia ogólnego przypisane są do realizacji w głównej mierze na zajęcia z wychowania fizycznego. Dlatego organ prowadzący powinien zapewnić by kadra danej placówki oświatowej była w stanie organizować zajęcia dotyczące pielęgnacji zdrowia dla wszystkich uczniów. Dla uczniów niepełnosprawnych lub zwolnionych z zajęć wychowania fizycznego powinny być to zajęcia zastępcze, które pozwolą na rozwijanie zainteresowań uczniów oraz na poprawę stanu ich zdrowia. Organ prowadzący winien także określić szczegółowe warunki i tryb oraz zasady finansowania zajęć zastępczych dla uczniów zwolnionych z zajęć z wychowania fizycznego, co oznacza, że szkoły powinny mieć dostęp do środków finansowych na realizację tych zajęć.
- Czy Urząd Miasta Radomia w jakikolwiek sposób monitoruje oraz analizuje liczbę prób samobójczych – tych oficjalnych i tych nieoficjalnych – podejmowanych przez nastoletnich mieszkańców Radomia na przestrzeni ostatnich 10 lat? Czy wiadomo jakie były przyczyny podejmowanych prób samobójczych oraz co wywołało tak gwałtowny skok liczby podejmowanych prób samobójczych, raportowany przez Komendę Wojewódzką Policji na terenie Radomia? Jeśli tak, zwracamy się z uprzejmą prośbą o udostępnienie powyższych analiz.
- Z czego wynikają Pana obawy w związku z przeszkoleniem wolontariuszy z zakresu „pierwszej pomocy psychologicznej”? Światowa Organizacja Zdrowia takich obaw nie ma. W przewodniku dla pracowników terenowych mających świadczyć pierwszą pomoc psychologiczną, eksperci WHO jasno wskazują, że pierwszej pomocy psychologicznej może udzielać każdy. Ważne, by osoba udzielająca pomocy przestrzegała pewnych ram pozwalających na to, by ta pomoc była skuteczna. Raporty Światowej Organizacji Zdrowia wskazują również na to, że reglamentacja wiedzy, czy to medycznej czy psychologicznej, wśród członków społeczności niebędących profesjonalistami jest kluczowa w tworzeniu prozdrowotnego środowiska życia i możliwości podjęcia skutecznej reakcji w przypadku zagrożenia czyjegoś zdrowia. W przypadku polskiego systemu opieki zdrowotnej, warty podkreślenia jest też fakt, że ustawa regulująca wykonywanie zawodu psychologa jest w ogromnej części ustawą martwą. Zawód psychoterapeuty również nie jest regulowany. W praktyce, każdy może udzielać porad psychologicznych, czy świadczyć usługi terapeutyczne. Możliwość skorzystania ze sprawdzonej wiedzy o tym, gdzie warto zgłosić się po rzetelną, profesjonalną pomoc zmniejsza ryzyko, że ta pomoc nie zostanie udzielona właściwie, osobom które jej potrzebują. Możliwość skorzystania z informacji, których udzielają przeszkoleni wolontariusze, pozwalą na skuteczną nawigację po oferowanych usługach pomocowych tak, by były dobrane jak najbardziej adekwatnie do potrzeb. Skuteczność programów pomocowych opartych na wolontaryjnych usługach “paraprofesjonalnych” potwierdza ich implementacja w innych krajach – zarówno w rozwijających się jak i tych wysokorozwiniętych. Przykłady takich programów są do znalezienia w dokumencie WHO “World Mental Health Report – transforming mental health for all” w rozdziale 7 “Restructuring and scaling up care for impact” na stronie 187.
- Jakie konkretnie działania podjął Urząd Miasta Radom – jako organ prowadzący placówki oświatowe – w ostatnich latach, w celu zwalczania cyberprzemocy w szkołach, która w dużym stopniu odpowiada za ogromny, blisko 100% wzrost rdr (2020 – 2021) prób samobójczych wśród nastolatek?
- Jakie konkretnie Urząd Miasta Radom podjął działania w kierunku zaznajamiania mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia psychicznego nastolatków? Jeśli podjął, prosimy o możliwość zapoznania się z w/w działaniami?
- Czy jakikolwiek przedstawiciel Urzędu Miasta Radom zgłosił w procesie konsultacyjnym Programu swoje uwagi co do treści zawartych
w Obywatelskim Programie Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży w Radomiu?
Dlaczego to robimy?
Próbą jakiejkolwiek, oddolnej reakcji na dramatycznie pogarszający się stan zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Radomiu, była praca zespołu partycypacyjnego, w który dobrowolnie i nieodpłatnie zaangażowało się kilkudziesięciu mieszkańców Radomia – nie tylko specjalistów, przedstawicieli środowisk pozarządowych, ale także rodziców, których problem dotknął osobiście.
Efektem tej pracy jest nie tylko sam Program i zawarte w nim konkretne działania, ale także – a może przede wszystkim – szeroka i szczegółowa diagnoza środowiska lokalnego, która – podobnie jak treść uzasadnienia do uchwały – stanowi załącznik do poniższego pisma.
W związku z powyższym jesteśmy otwarci do szerszej dyskusji i dalszej pracy nad Obywatelskim Programem Promocji Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży w Radomiu. Chętnie przyjrzymy się Państwa propozycji zmian i uszczegółowieniu działań budzących niepokój czy kontrowersje.
Przeciwdziałanie temu zjawisku poza systemem opieki zdrowotnej – który absolutnie nie odpowiada na potrzeby wynikające z kryzysu, w jakim znajdują się dzieci i młodzież – leży w interesie nas wszystkich.
Przedstawiony Program, celowo nie jest określony czasowo oraz nie ma określonego budżetu – gdyż naszą intencją jest wprowadzanie go stopniowo, poszerzanie z miesiąca na miesiąc, tak aby finalnie stał się polityką publiczną i ułatwił proces pozyskiwania środków zarówno przez samorząd jak i organizacje pozarządowe na działania zawarte w Programie.
Odrzucenie Programu, w który zaangażowało się tyle osób i środowisk – tylko z powodów wyszczególnionych w Pana piśmie – uznajemy za niespójne z deklaracją o wspieraniu wszelkich działań, zmierzających do przeciwdziałania zjawisku zaburzeń natury psychicznej i emocjonalnej wśród dzieci i młodzieży.
Odpowiedzi na pytania zawarte w piśmie, prosimy przesłać na adres mailowy: biuro@stowarzyszeniekas.pl.
Stowarzyszenie Kombinat Aktywności Społecznej
Załączniki:
